Każdy kto wzywa imienia Jehowy będzie wybawiony - Rzymian 10:13

Dużo emocji w niektórych umysłach wzbudzają niekiedy słowa z Księgi Joela 2:32, a zacytowane później przez Pawła w Dziejach 2:16-21 oraz w liście do Rzymian 10:13. Trudno się temu dziwić bo bezpośredni kontekst jest naprawdę zawiły.

Joela 2:32 „I stanie się, że każdy, kto wzywa imienia Jehowy, ujdzie cało; bo ci, którzy przeżyją, znajdą się na górze Syjon i w Jerozolimie — jak powiedział Jehowa — i wśród ocalałych, których Jehowa wzywa”.

Dzieje 2:21 „Wprost przeciwnie, właśnie to zostało powiedziane przez proroka Joela: ‚„A w dniach ostatnich — mówi Bóg — wyleję mego ducha na wszelkie ciało (…) A każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony.”

Rzymian 10:13 „Gdyż „każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony.”

Prawdą oczywistą i łatwą do rozpoznania jest, że imieniem dzięki którego wzywaniu możemy być wybawieni jest imię Boże – Jehowa. Wynika to jednoznacznie z pierwotnego tekstu hebrajskiego, gdzie w oryginalnych słowach z Joela widnieje tetragram JHWH. Skoro Paweł cytuje je potem w liście do Rzymian, mamy więc słuszne podstawy by odnieść je do Boga. Jednakże najbliższy kontekst nie ukazuje tego wyraźnie. Poza tym powstaje też pewna trudność w związku z właściwym przypisaniem gr. KYRIOS, gdyż w dostępnych dziś kopiach NT (najwcześniejsze to IV wiek ne) nie znajdujemy w tych miejscach tetragramu, ale miast niego właśnie ów grecki KYRIOS=PAN. Niemniej jak wykazano TUTAJ, tetragram ten posiadała już wczesna LXX istniejąca w tym samym czasie co oryginalny NT, więc zapewne został on również transkrybowany do pierwotnego tekstu NT. Trzeba pamiętać, że nie wiemy tak naprawdę do końca co było w oryginale NT, czy KYRIOS czy JHWH. Stąd każda opcja jest możliwa. Moim zdaniem więcej jednak przemawia za tetragramem.

Mechanizm tego w przedziale lat od 50 r. pne do 350 r. ne zdaje się wyglądać następująco:

Oryginalny ST=JHWH=>wczesna LXX=JHWH=>Oryginalny NT=JHWH=>Skopiowana LXX=KYRIOS=>Skopiowany NT=KYRIOS.

Joela 3:5

Hebrajsko-Polski ST, XXI w. ne
JEHOWA=JHWH

Joela 3:5

Kodeks Synajski-manuskrypt Septuaginty (LXX) i Nowego Testamentu, IV w. ne
KY=KYRIOS

Dzieje Apostolskie 2:21, cytat z Joela w LXX jest w 3:5

Kodeks Synajski NT, IV w. ne
KY=KYRIOS

Dzieje Apostolskie 2:21

Grecko-Polski Przekład NT, XXI w. ne
PAN=KYRIOS

Jak widać pierwotny tekst hebrajski z Joela zawiera tetragram. Podobnie musiała go mieć wczesna LXX (I w. pne do I w. ne), chociaż ten fragment akurat się nie zachował. Natomiast późna kopia LXX zawarta np. w Kodeksie Synajskim z IV w. ne posiada w tym miejscu już KYRIOS. Nie dziwi więc fakt, że tak jak LXX tak również obecny NT oparty na tym samym kodeksie, będącym kopią oryginału, przemianowuje tetragram JHWH na KYRIOS.

Ciekawe co jest prawdziwe w tych tekstach? Tetragram pochodzący z praźródła czyli hebrajskiego ST, czy jego tłumaczenie na język grecki jakim jest LXX? Jeżeli KYRIOS miałby być greckim odpowiednikiem JHWH i taki sam KYRIOS (w znaczeniu Pana Boga) przysługiwałby również Panu Jezusowi to mielibyśmy wówczas dwóch PANÓW. Ale czyż nie tylko jeden z nich może być tym Wszechwładnym?

Z porównania przedstawionych fragmentów z Joela i Dziejów wyraźnie wynika że imieniem którego należy „wzywać” jest imię Jehowy. Poświadczają to dobrze podobne odniesienia użyte w Pismach Hebrajskich.

Przykładem tego jest Abraham, który między Betel i Aj wybudował ołtarz i zaczął „tam wzywać imienia Jehowy” (Rodz 12:8; 13:4). Również po zawarciu przymierza z filistyńskim królem Abimelechem w miejscowości Beer-szeba”:

Rodz 21:33 „wzywał tam imienia Jehowy, wiecznie trwającego Boga.”

Później Samuel był między „wzywającymi jego imienia” i dlatego Jehowa odpowiadał na ich wołanie (Ps 99:6). Izajasz prorokuje o dziękczynieniu wybawionego ludu Izraela:

Iz 12:41 „Składajcie dzięki Jehowie, wy ludzie! Wzywajcie jego imienia. Obwieszczajcie wśród ludów jego poczynania.”

Takie samo wezwanie podjął Dawid w Ps 105:1 z okazji sprowadzenia do Jeruzalem:

2 Sam 6:2,2 „arki [prawdziwego] Boga, gdzie imię jest wzywane, imię Jehowy zastępów.”

Natomiast w swoim psalmie Asaf zawarł postanowienie Izraela o wierności wobec Boga i prośbę o zachowanie przy życiu:

Ps 80:18,19 „ażeby wzywali jego własnego imienia.”

Eliasz zaś:

1 Krl 18:21-36 „zbudował z kamieni ołtarz w imieniu Jehowy, (..) po czym wzywał imienia Jehowy, a On odpowiedział przez ogień, iż jest [prawdziwym] Bogiem.”

Podobnie czynił następny prorok, Elizeusz, kiedy to syryjski wódz Naaman wyobrażał sobie, że prorok ten „na pewno stanie i wezwie imienia Jehowy swojego Boga”, aby go uzdrowić (2 Krl 5:11). W takich okresach bywało, że „nikt nie wzywał jego imienia” ani nie chwytał się Boga (Iz 64:7). Mimo to Jehowa był przystępny, pozwalał się znaleźć i stale mówił:

Iz 65:1 => Rz 10:20,21 „Oto jestem, oto jestem!” do narodu, który nie wzywał jego imienia ani nie pytał o Boga i Go nie szukał.”

Ap. Paweł zastosował ten werset i następny do sytuacji z jego czasów dlatego w końcu spotkała ich katastrofa – zagłada Jeruzalem oraz śmierć lub niewola.

Po niewoli babilońskiej, Bóg wzbudził króla Persa Cyrusa, który by „wzywał jego imienia” i podeptał władców jak glinę (Iz 41:25). Wtedy Jehowa jak napisał Asaf w Ps 79:6:

Ps 79:6 „wylał swój gniew na narody, które Go nie poznały i na królestwa, które nie wzywały jego własnego imienia”, a które spustoszyły Izraela”.

Nadto Zachariasz proroczo wspomina o prawdziwych chrześcijanach na których już na początku ich drogi, spełniło się proroctwo o „trzeciej części” oczyszczonej i wypróbowanej w ogniu przez Jehowę:

Zach 13:9 „Ona ze swojej strony będzie wzywać mojego imienia, a ja ze swojej strony odpowiem jej. Powiem: „To jest mój lud”, a on z kolei powie: „Jehowa jest moim Bogiem.”

Także inne proroctwo, które spełnia się zwłaszcza w naszych czasach i ma oczywiście związek z prawdziwymi chrześcijanami, zapowiada:

Sof 3:9 „Wtedy bowiem dokonam u ludów zmiany na czystą mowę, aby wszystkie wzywały imienia Jehowy, aby służyły mu ramię przy ramieniu.”

I jeszcze jedno proroctwo o „powołanych przez Jehowę”, którzy ocaleją na Górze Syjon i w Jeruzalem:

Joela 2:28-32; 3:1-5 „I musi się okazać, że każdy kto wzywa imienia Jehowy ujdzie cało.”

W czasie powstania zboru chrześcijańskiego apostoł Piotr przytoczył to proroctwo o „dniu Jehowy” i skierował je do Żydów, którzy uwierzyli w Jezusa Chrystusa (Dz 2:16-21). Również apostoł Paweł powołał się na to boskie prawo wybawienia, pisząc do chrześcijańskiego zboru o konieczności rozgłaszania tego imienia. Powołał się przy tym na słowa Izajasza, aby wskazać na to, że niewielu uwierzy w słowo o Chrystusie:

Rz 10:13-17 „Jehowo, kto uwierzył w rzeczy usłyszane od nas?”

Zaprezentowane wersety jednoznacznie identyfikują „wzywane imię” z Jehową Bogiem Izraela i co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Ale co powiedzieć o zastosowaniu gr. KYRIOS w stosunku do Chrystusa Jezusa oraz „wzywaniu jego imienia”, gdyż i na takie określenia natrafimy w Pismach Greckich? W tym miejscu Trynitarze zacierają ręce i ochoczo przywołują list do Rzymian 10:13, gdzie z jego kontekstu ma niby wynikać, że Panem którego imię należy wzywać jest Pan Jezus, a nie Pan Jehowa. To oczywiste, że jeżeli obaj będą mieli wspólne imię PANA, wówczas łatwiej będzie ich wtopić w jedno, a tym samym wyjaśnić tajemniczą naukę o Trójcy. Tylko że po pierwsze PAN nie jest żadnym imieniem lecz stanowi tytuł, a po drugie imię Jehowa to też nie imię Jezus. Podnosi się również argument, że to dopiero Nowy Testament jest pełnią boskiego objawienia, więc słowa z Joela są jakby niepełne. Jednak Biblia nie czyni takiego podziału, czego dowodem są choćby powołania się w NT właśnie na Pisma Hebrajskie, tak by stanowić z nimi nie przeczącą sobie jedną całość.

2 Tymoteusza 3:16 „Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne do nauczania, do upominania, do prostowania, do karcenia w prawości.”

Kto zatem jest tym Panem, o którym mowa w liście do Rzymian 10:13 i którego imię należy wzywać? Zobaczmy po kolei o co w tym wszystkim chodzi. Najpierw prześledźmy bezpośredni kontekst w języku greckim.

I co z tego wynika? Otóż cały rozdział 10 począwszy od 9 aż po 11 tego listu, jest kontynuacją poprzednich myśli Pawła o zbawiennej roli Chrystusa przez którego Bóg pragnie doprowadzić swój lud do zbawienia. Widać to gołym okiem z daleka, bo już w wersecie 3 i 4. Prawość Boża wynika z wiary, a Prawo Mojżeszowe więcej nie obowiązuje, którego końcem jest Chrystus. Zauważ, że Bóg czyni to pojednanie ze swoim ludem PRZEZ Jezusa, a nie Jezus jakby sam z siebie, jako ten PAN i BÓG, którym niby miałby być w myśl doktryny o Trójcy jak chcą jej wyznawcy.

Dalej mowa o tym jeszcze aż do w. 9 gdzie Jezus jest nazwany PANEM=KYRIOS w którego trzeba uwierzyć w sercu i wyznać ustami, aby uzyskać zbawienie. Do tego momentu z pozoru wszystko gra, aby Jezus mógł być tym PANEM z w. 13 którego „imię trzeba wzywać”. Ale jeśli doczytasz końcową część w. 9, to się przekonasz, że „tego Jezusa PANA wzbudził z martwych inny PAN” czyli Bóg. Właśnie Ten o którym jest mowa w 13 w., gdzie Paweł nie odnosi tego tytułu w tym miejscu do Jezusa, ale do Boga, tak jak ma się z tym rzecz w cytowanym przez niego oryginalnym urywku z Joela. Bez sensu by to było gdyby Jezus był tym samym PANEM co PAN Bóg, który go przecież wskrzesił ponownie ze śmierci do życia. Wówczas musiałby się sam ożywić, a to przecież nielogiczne.

Rzymian 10:9, 10 „Tak więc jeśli publicznie wyznajesz ustami, że Jezus jest Panem, i wierzysz w sercu, że Bóg wzbudził go z martwych, to będziesz wybawiony. 10 Bo wiara w sercu prowadzi do prawości, a publiczne wyznawanie jej ustami prowadzi do wybawienia.”

W Przekładzie Nowego Świata (wyd. do studium 2019) w przypisie do słów „Pan” i „że Jezus jest Panem” z 9 wersetu znajdujemy następujące wyjaśnienie:

Pan: Greckie słowo Kyrios (Pan) w Piśmie Świętym powszechnie używane jest jako rzeczownik. Ściśle mówiąc jest to przymiotnik oznaczający posiadanie władzy (Kyros) lub autorytet. Pojawia się w każdej księdze Chrześcijańskich Pism Greckich z wyjątkiem Listu Pawła do Tytusa i listów Jana. Jako stworzony przez Boga Syn i Sługa Jezus Chrystus odpowiednio zwraca się do swojego Ojca i Boga (Jn 20:17) jako „Pana” (Kyrios), który ma nad nim wyższą władzę i jest jego Głową (Mt 11:25; 1 Kor. 11: 3). Jednak tytuł „Pan” jaki używany jest w Biblii, nie ogranicza się tylko do Jehowy Boga. Stosuje się go również w odniesieniu do Jezusa Chrystusa (Mt 7:21, Rzym 1: 4, 7), jednego ze starszych niebiańskich ujrzanego w wizji przez Jana (Obj 7:13:14), aniołów (Dn 12: 8), ludzi (Dz 16:16, 19, 30, tutaj przetłumaczono na „mistrzami” lub „panami”), do fałszywych bóstw (1 Kor. 8:5). Niektórzy twierdzą, że wyrażenie „Jezus jest Panem” oznacza, że on i jego Ojciec Jehowa są tą samą osobą. Jednakże kontekst jasno pokazuje, że tak nie może być ponieważ „Bóg wzbudził [Jezusa] z martwych”. Władza Jezusa jako Pana została mu dana przez Ojca (Mt 28:18; Jn 3:35; 5:19, 30). – Zobacz notatkę z badań, że Jezus jest Panem w tym wersecie.

że Jezus jest Panem: w czasie gdy Jezus był na ziemi niektórzy, którzy nie byli Jego naśladowcami, nazywali go „Panem” używając tego terminu jako tytułu z szacunku lub grzeczności. Kiedy Samarytanka nazwała go „Panem”, było to także wyrazem szacunku. Greckie słowo używane przez pisarzy biblijnych (Kyrios) ma szeroki zakres znaczeniowy i może w zależności od kontekstu być tłumaczone jako „Mistrz” lub „Pan” (Mt 8:2; Jana 4:11) Jednak Jezus wskazał, że nazywając go Panem jego uczniowie pokazali, że uznali go za swego Mistrza lub Pana (Jana 13:13, 16). Zwłaszcza po jego śmierci i zmartwychwstaniu oraz ze względu na wzniosłą pozycję w niebie jego tytuł „Pan” nabrał jeszcze większego znaczenia. Przez swoją ofiarną śmierć Jezus kupił swoich naśladowców, a tym samym stał się ich Właścicielem (1 Kor. 7:23, 2 Piotra 2: 1; Judy 4; Obj 5: 9, 10) i ich Królem (Kol 1:13; 1 Tym 6: 14-16; Obj 19:16). Uznanie Jezusa za „Pana” wymaga czegoś więcej niż zwykłego nazywania go tym tytułem. Prawdziwi chrześcijanie muszą uznać jego pozycję i być Mu posłuszni (Mt 7:21; Filip 2: 9-11).

Wynika stąd, że dla uzyskania zbawienia trzeba „wzywać imienia Jehowy”. Teraz jednak, odkąd Bóg wzbudził Chrystusa ze snu śmierci, nie można wzywać Boga z pominięciem Chrystusa. Dlatego ustami swymi musimy wypowiadać się również na temat Jezusa, którego Bóg uczynił naczelnym Pełnomocnikiem w sprawie życia.

Dzieje 3:15 „I zabiliście Naczelnego Pełnomocnika w sprawie życia. Ale Bóg go wskrzesił, czego my jesteśmy świadkami”

Jakby nie patrzeć, Paweł cytuje Joela, a tam w oryginale stoi tetragram, więc tym PANEM z w. 13 musi być tutaj Jehowa, mimo iż wcześniej w 9 w. wspomniał o Panu Jezusie, to nie musi oznaczać, że cały czas kontekst będzie mówił tylko o jednej i tej samej osobie, w tym wypadku Chrystusie.

Werset 11, który jest cytatem z ks. Izajasza 28:16 odnosi się również do Jezusa, którego jako „kamień węgielny wybrał Bóg jego Ojciec”.

Izajasza 28:16 „(…)dlatego tak rzekł Wszechwładny Pan, Jehowa: „Oto kładę kamień jako fundament na Syjonie, kamień wypróbowany, drogocenny narożnik niewzruszonego fundamentu. Nikt, kto wierzy, nie wpadnie w popłoch(…)”

Rzymian 10:11 „(…)Albowiem Pismo mówi: „Nikt z opierających na nim swą wiarę nie będzie rozczarowany(…)”

Tak jak w poprzednich w. 9-10, tak ten 11 wskazuje na jedyną drogę prowadzącą do zbawienia jaką jest Chrystus, ponieważ PAN jest dobrotliwy i bogaty w miłosierdzie, dla tych którzy Go wzywają, jak mówi dalej w. 12:

Rzymian 10:12 „(…)Nie ma bowiem różnicy między Żydem a Grekiem, bo nad wszystkimi jest ten sam Pan, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają(…)”

I teraz pytanie: kto jest tym Panem „nad wszystkimi którzy Go wzywają” i „bogatym dla wszystkich”? Pan Jezus czy Pan Jehowa? Nie da się tego z całą pewnością stwierdzić, a to z braku oryginału. W tym kontekście KYRIOS=PAN może się odnosić zarówno do Boga jak i do Jezusa.

Przekład Nowego Świata (wyd. do studium 2019) w przypisie do słowa „Pan” z w. 12 wyjaśnia:

Pan: Tożsamość tego o którym mówi się jako „Pan” (Kyrios) w tym wersecie nie może być ustalona z całkowitą pewnością w tym kontekście; nawet uczeni bibliści nie doszli do porozumienia co do tego czy Paweł miał na myśli Pana Jezusa Chrystusa, czy Pana Jehowę. Rz 10:9 wyraźnie odnosi się do Jezusa Chrystusa jako Pana, a cytat z Iz 28:16 który znajdujemy w Rz 10:11 odnosi się także do niego. Jeśli więc „Pan” z Rz 10:12 ma być bezpośrednio związany z „nim” w Rz 10:11, wówczas „Pan” o którym mowa to Jezus Chrystus. Z drugiej strony w liście do Rz 10:9 Paweł mówi o ćwiczeniu wiary „w sercu”, że „Bóg wzbudził go z martwych”. Ponadto w 10:13 mamy cytat z Joel 2:32 który stwierdza: „Każdy, kto wzywa imienia Jehowy, zostanie zbawiony.” Zatem, jeśli „Pan” o którym mowa w Rz 10:12 jest taki sam jak w Rz 10:13 to wtedy Jehowa Bóg jest tym „Panem” o którym mowa. Myśl ta byłaby wówczas taka sama jak ta wyrażona w Rz 3:29 – jest jeden Bóg nad Żydami i poganami. Jest to przykład tego w jaki sposób Komitet Przekładu Biblii Nowego Świata zbadał kontekst każdego wystąpienia słowa Kyrios (Pan), aby ustalić, gdzie przywrócić boskie imię. Jeśli tło Pisma Hebrajskiego i kontekst nie dostarczają wyraźnego poparcia dla przywrócenia boskiego imienia, wówczas komitet zachowuje translację „Pan”, aby nie przekroczyć granic jakie posiada tłumacz i nie wchodzić w obszar interpretacji.

W Rzymian 3:29 jest mowa o tym, że Pan Jehowa przestaje być Bogiem Izraela i staje się odtąd Bogiem także „Greków”. Jest więc bogaty dla wszystkich, okazując miłosierdzie wszystkim i jest „nad wszystkim” jak czytamy w Rzymian 9:4, 5. Nie ma już różnicy czy ktoś pochodzi z Izraela i przestrzegał wcześniej prawa (Rzym 9:30-31). Prawo mozaistyczne już nie obowiązuje, a prawość uzyskuje się dzięki wierze (Rzym 10:4). Teraz Bóg rozdziela swe bogactwa wszystkim niezależnie od uczynków prawa i pochodzenia (Rzym 10:12).

Rzymian 3:29 „A czyż jest On tylko Bogiem Żydów? Czyż nie także ludzi z narodów? Tak, również ludzi z narodów.”

Rzymian 9:4, 5 „którzy jako tacy są Izraelitami, do których należy usynowienie oraz chwała i przymierza, i nadanie Prawa, i święta służba, i obietnice; 5 do których należą praojcowie i z których Chrystus wywodzi się według ciała: Bóg, który jest nad wszystkim, niech będzie błogosławiony na wieki. Amen.”

Rzymian 9:30, 31 „Cóż więc powiemy? To, że ludzie z narodów, chociaż nie zabiegali o prawość, osiągnęli prawość — prawość wynikającą z wiary; 31 natomiast Izrael, chociaż zabiegał o prawo prawości, nie osiągnął tego prawa.”

Rzymian 10:4 „Gdyż Chrystus jest końcem Prawa, aby każdy, kto wierzy, osiągnął prawość.”

Rzymian 10:12 „Nie ma bowiem różnicy między Żydem a Grekiem, bo nad wszystkimi jest ten sam Pan, bogaty dla wszystkich, którzy go wzywają.”

Warto zauważyć, że w Rzymian 9:5 i Efezjan 4:5, 6; 2:4, 5, Paweł wyraźnie odróżnia Boga Ojca, który jest „nad wszystkimi” i „bogaty w miłosierdzie” od Pana Chrystusa. Jest to kolejny powód, żeby PANEM z 12 w. był Pan Bóg Jehowa.

Efezjan 4:5, 6 „Jest jeden Pan, jedna wiara, jeden chrzest, 6 jeden Bóg i Ojciec wszystkich, który jest ponad wszystkimi i działa przez wszystkich i we wszystkich.”

Efezjan 2:4, 5 „Ale Bóg, który jest bogaty w miłosierdzie, ze względu na wielką miłość do nas 5 ożywił nas i zjednoczył z Chrystusem, gdy byliśmy martwi z powodu swoich przewinień. Dzięki Jego niezasłużonej życzliwości zostaliście wybawieni.”

Podobne rozróżnienie czyni też Mateusz i Jan (Mat 11:25; Obj 11:15). – Zobacz wcześniejszy przypis z PNŚ do Rzymian 10:9 dla słowa „Pan”.

Mateusza 11:25 „W tamtym czasie Jezus powiedział: „Publicznie wysławiam Cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, bo ukryłeś te rzeczy przed mędrcami i intelektualistami, a wyjawiłeś je małym dzieciom.”

Objawienie 11:15 „Zadął w trąbę siódmy anioł. I w niebie rozległy się donośne głosy: „Królestwo świata stało się Królestwem naszego Pana i Jego Chrystusa i będzie On królował po wieczne czasy, już na zawsze.”

W takim ujęciu zacytowane fragmenty zdają się potwierdzać, że w. 12 lepiej pasuje do Jehowy, niż do Chrystusa. Mogłoby się zdawać, że w rozdziale 10 dalej cały czas będzie mowa tylko o Chrystusie aż po w. 13, ale niekoniecznie. Wersety 13 i 14 są najwyraźniej naturalnym ciągiem myśli z w. 12 wskazując na tą samą osobę wzywaną, w którą nie uwierzyli tak Żydzi jak i Grecy. Paweł w w. 13 cytuje po prostu Joela nanosząc do tekstu tetragram, by prowadzić dalszy wywód w odniesieniu do Jehowy. Nawet jeśli nie, wówczas jest to cytat, który i tak należy do Jehowy, ale ma wraz z w. 12 swoje spełnienie również na Jezusie, o czym będzie mowa jeszcze na końcu artykułu.

Dla lepszego uchwycenia sprawy, kursywą podświetlam cytaty z Pism Hebrajskich poczynione przez Pawła w tekście z listu do Rzymian.

Rzymian 10:13, 14 „(…) 13 Gdyż „każdy, kto wzywa imienia Jehowy, będzie wybawiony”. 14 Ale jak będą wzywać tego, w którego nie u wierzyli? A jak uwierzą w tego, o którym nie słyszeli? A jak usłyszą bez głoszącego?”

Dalszą pomocą w ustaleniu właściwego adresata z w. 13 są następne słowa z 15-21

Rzymian 10:15-21 15 „A jak będą głosić, jeśli nie zostali posłani? Tak jak napisano: „Jak piękny jest widok tych, którzy głoszą dobrą nowinę o czymś lepszym!”. 16 Jednak nie wszyscy dali posłuch dobrej nowinie. Izajasz mówi przecież: „Jehowo, kto uwierzył w to, co od nas usłyszał?”. 17 Tak więc wiara przychodzi w ślad za tym, co się słyszy. A to, co się słyszy, ma związek ze słowem o Chrystusie. 18 Ale pytam: Czy nie usłyszeli? W gruncie rzeczy „ich świadectwo rozchodzi się po całej ziemi, ich orędzie dociera na krańce świata”. 19 Pytam: Czy Izrael się o nim nie dowiedział? Najpierw mówi Mojżesz: „Pobudzę was do zazdrości z powodu tych, którzy nie są narodem, przez niemądry naród pobudzę was do gwałtownego gniewu”. 20 Potem Izajasz odważnie przekazuje Boże słowa: „Znaleźli mnie ci, którzy mnie nie poszukiwali. Stałem się znany tym, którzy o mnie nie pytali”. 21 A o Izraelu mówi: „Przez cały dzień wyciągałem ręce do nieposłusznego, upartego ludu”.”

Można powiedzieć, że referent stojący za KYRIOS w Rzym 10:13 jest ten sam co w Rzym 10:14, 15, chociaż nie ma w nim mowy o głoszeniu dobrej nowiny o nim. Podstawą bowiem tej proklamacji jest cytat słów z Iz 52:7. Dobrą wieścią tych posłańców jest „Twój Bóg został królem”. W Iz 52:4-6 mówcą jest Jehowa, w Iz 52:6 czytamy, „mój lud będzie znał moje imię”. Powyższy cytat z Izajasza wspiera pogląd, że KYRIOS w Rzym 10:13 to Jehowa, nie Jezus. W Rzym 10:16 czytamy „Jehowo, kto uwierzył w to, co od nas usłyszał?”. Jest to cytat z Iz 53:1, gdzie występuje tetragram JHWH. Pozostała treść Iz 53 zawiera proroctwa o Mesjaszu i jego roli jako Zbawiciela. A zatem ten rozdział mówi zarówno o Jehowie jak i o Mesjaszu. Tekst w Rzym 11:3 zawiera cytat z 1 Krl 19:14, gdzie mamy słowa proroka Eliasza skierowane do Jehowy. Dlatego KYRIOS w Rzym 11:3 należy do Jehowy. W Rzymian rozdziale 9 mamy też cytaty odnoszące się do imienia Jehowy. Werset 28 stanowi cytat z Iz 10:23, a w. 29 cytat z Iz 1:9. Kontekst mówi o działaniu Boga. Z tego też względu oraz faktu, że cytowane jest w tym liście imię Boże, KYRIOS-em w obu wersetach jest najwyraźniej Jehowa. Okoliczność że w Rzymian rozdziałach 9, 10, 11 mamy odniesienia do Jehowy, wydaje się naturalne, że KYRIOS-em w cytacie zawartym w Rz 10:13 jest również Jehowa, ale najbliższy kontekst nie ukazuje tego zupełnie wyraźnie.

Trzeba pamiętać, że pierwotny tekst grecki pisany był pismem ciągłym zwanym scriptio continua, bez podziału na słowa i wersety, które do Biblii wprowadzono dla wygody dopiero jakiś czas później. My widzimy dziś tekst posegregowany, co może być sugestywne, a jak się wpatrzymy tylko w jakiś jeden werset lub mały fragment i jeszcze wyrwiemy go z kontekstu to naprawdę wszystko można wyczytać. Jeżeli weźmiemy pod uwagę całe otocznie od 9 aż po 11 rozdział listu do Rzymian, wówczas jest szansa że ujrzymy kontekst z szerszej perspektywy, tak jak widział go jego natchniony autor.

Przekład Nowego Świata (wyd. do studium 2019) w kolejnym przypisie do słów „wszyscy”, „wzywa Jehowę”, imię Jehowy” i „Jehowa” użytych w Rz 10:13 podaje:

wszyscy: tutaj Paweł cytuje z Joela 2:32. W poprzednim wersecie Paweł mówi, że „nie ma różnicy między Żydem a Grekiem” i że „jest ten sam Pan nad wszystkimi, który jest bogaty wobec wszystkich, którzy go wzywają.” Zatem słowo „wszyscy” w tym kontekście dalej podkreśla bezstronność Boga wobec Żydów i nie-Żydów.

wzywa Jehowę: wezwanie imienia Jehowy ma szerokie znaczenie i obejmuje coś więcej niż tylko poznanie i używanie osobistego imienia Bożego. Wyrażenie „wezwać [czyjeś] imię” ma swoje pochodzenie w Pismach Hebrajskich. Paweł cytuje tutaj Joela 2:32, gdzie kontekst podkreśla prawdziwą skruchę i zaufanie w przebaczenie Jehowy (Joela 2:12, 13). W dniu Pięćdziesiątnicy 33 roku ne, Piotr zacytował to samo proroctwo Joela i nawoływał swoich słuchaczy, aby okazali skruchę i podjęli działania, aby uzyskać uznanie Jehowy (Dz 2:21, 38). Inne konteksty pokazują, że powołanie się na imię Boże polega na poznaniu Boga, zaufaniu Mu i szukaniu Go by udzielił pomocy i wskazówek (Ps 20: 7; 99: 6; 116: 4; 145: 18). W niektórych kontekstach, wzywanie imienia Jehowy może oznaczać deklarację Jego imienia i cech (Rdz 12: 8, por. Wj 34: 5), gdzie oddano to samo wyrażenie hebrajskie jako „oznajmiono imię Jehowy”). W wersecie następującym po 10:13, Paweł łączy wzywanie Boga z pokładaniem w Nim wiary. -Rz 10:14.

imię Jehowy: Paweł cytuje Joela 2:32, gdzie występuje wyrażenie „imię Jehowy”. Ta kombinacja hebrajskiego słowa „imię” i Tetragramu znajduje się ponad 90 razy w Pismach Hebrajskich. Niektóre przykłady to Rodz 12: 8; Wj 33:19; 34: 5; Pwt 28:10; 32: 3; Job 1:21; Ps 118: 26; Prz 18:10; Mich 4: 5. Odnosząc się do tego hebrajskiego słowa pewne dzieło zauważa, że „oznacza nie tylko imię, ale [Jehowy] pełną istotę i moc”. Używanie dopełniacza „imię Jehowy” zamiast „imię Jehowa” wskazuje, że jego imię nie jest używane jako rodzaj jakiegoś amuletu czy zaklęcia. Zamiast tego, imię Boże jest związane z jego osobowością, sposobami i celami. Tak więc ten, kto wzywa imienia Jehowy, musi zrobić więcej, niż tylko znać i używać tego imienia. Musi poznać osobę kryjącą się za tym imieniem, wielbić ją i żyć w harmonii z jego zasadami. Wzywanie imienia Jehowy obejmuje także przejawianiem wiary w Niego, jak pokazuje Rz 10:14.

Jehowa: W tym cytacie z Joela 2:32 boskie imię, reprezentowane przez cztery spółgłoski hebrajskie (transliterowane jako YHWH), występuje w oryginalnym tekście hebrajskim. Ten cytat pojawia się również w Dz 2:21 w przemowie Piotra w dniu Pięćdziesiątnicy.

Ładnie zaznacza te cytaty ze ST kursywą Biblia Tysiąclecia (wyd. II)

Komentarz z Biblii Tysiąclecia (wyd. V z komentarzami) do Rzymian 10:13

11–13 Paweł wyjątkowo dosadnie ukazuje uniwersalizm zbawienia, a pośrednio
jeszcze raz uwydatnia stosunkowo łatwy sposób jego osiągnięcia. Nie trzeba już bowiem legitymować się pochodzeniem od Abrahama; wystarczy wierzyć sercem i wyrażać ustami wiarę w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa. Nie mają też żadnej wymówki Żydzi. Nie mogą się tłumaczyć, że ta nowa ekonomia zbawienia nie jest dla nich dostępna. Wzmianka o wzywaniu imienia Pańskiego nawiązuje do starotestamentowej praktyki kultycznej wzywania imienia Jahwe, z czego wynika, że tym samym przypisuje Apostoł pośrednio także Jezusowi godność Boga.
10,13 Żydowscy nauczyciele często wyjaśniali teksty przytaczając inne fragmenty, w których pojawiało się to samo kluczowe słowo. Dlatego Paweł cytuje inny werset Q1 2,32), w którym występuje wyraz „każdy”, by wyjaśnić, że w Iz 28,16 słowa „nie będzie zawstydzony” znaczą „będzie zbawiony”.

A tutaj z Komentarza Żydowskiego do Nowego Testamentu, H. Stern, 2010

W przypisie Komentarz przyznaje

„w tym miejscu ‚Pan’ (gr. kyrios) mógłby odpowiadać albo hebr. Adon (‚Pan’, odnoszone do Boga w sensie ‚Władcy’), albo Bożemu imieniu własnemu JHWH (zastępowanemu w żydowskiej liturgii słowem Adonai, a po angielsku pisane czasem jako Jehovah [po polsku – Jahwe] – zob. Mt 1,20zK; 7,21zK).

Mimo że w dalszej części snuty jest wywód mający zaświadczyć Bóstwo Chrystusa, to i tak uczciwie przyznano, że tytuł KYRIOS może odpowiadać JHWH. Natomiast prywatne wierzenia autora to już inna historia.

Lista przekładów, które zamieszczają imię Boże Jehowa/Jahwe/YHWH w tekście głównym lub przypisach w Rzymian 10:13

J⁷

Novum Testamentum Dn̄i: Nr̄i: Iesu Christi, Syriacè, Ebraicè, Græcè, Latinè, Germanicè, Bohemicè, Italicè, Hispanicè, Gallicè, Anglicè, Danicè, Polonicè (New Testament in 12 languages, including Hebrew), by Elias Hutter, Nuremberg, 1599-1600. This edition is often referred to as the Nuremberg Polyglot New Testament. The translation into Hebrew uses יהוה in the main text of various verses.

J⁸

תורת יהוה חדשה, Lex Dei summi nova; Atque hæc est, Novum Domini nostri Jesu Christi Testamentum Sacro-Sanctum (New Testament, in Hebrew), by William Robertson, London, 1661. This translation uses יהוה in the main text of various verses.

J¹⁰	The New Testament . . . , in Hebrew and English, in Three Volumes, containing the Gospel of Matthew to First Corinthians, by Richard Caddick, London, 1798-1805. The translation into Hebrew uses יהוה in the main text of various verses.

J¹⁴	ספר ברית חדשה על פי המשיח (New Testament, in Hebrew), by Alexander McCaul, Michael Solomon Alexander, Johann Christian Reichardt, and Stanislaus Hoga, London, 1838. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J¹⁵	ספר בשורה טובה על פי המבשר לוקס (Gospel of Luke, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1851. This translation uses יהוה in the main text of some verses. ספר פעלי השליחים (Acts of Apostles, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1867. This translation uses יהוה in the main text of some verses. אגרת אל הרומים (Paul’s Letter to the Romans, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1855. This translation uses יהוה in the main text of some verses. אגרת אל העברים (Paul’s Letter to the Hebrews, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1857. This translation uses יהוה in the main text of some verses.
J¹⁶	הברית החדשה על פי המשיח עם נקודות וטעמים (New Testament, in Hebrew), revised by Johann Christian Reichardt and Johann Heinrich Raphael Biesenthal, London, 1866. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J¹⁷	ספרי הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by Franz Delitzsch, Leipzig, 1877. This translation uses יהוה or an abbreviation of the Tetragrammaton in the main text of various verses. In 1892, Delitzsch’s 11th edition replaced the abbreviated form with יהוה, which is also used in later editions.
J¹⁸	הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by Isaac Salkinson and Christian D. Ginsburg, Vienna, Austria, 1886. This translation uses יהוה in the main text in various verses.

J²²	ספרי הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by United Bible Societies, Jerusalem, 1976. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J²³	הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by Yohanan Bauchet and David Kinneret (Arteaga), Rome, 1975. This translation uses יהוה or an abbreviated form of the Tetragrammaton in the main text of various verses.
J²⁴	A Literal Translation of the New Testament . . . From the Text of the Vatican Manuscript, by Herman Heinfetter (pseudonym for Frederick Parker), Sixth Edition, London, 1863. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.

J²⁸	ספרי הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), as appearing in The New Covenant Commonly Called the New Testament—Peshitta Aramaic Text With a Hebrew Translation, by The Bible Society, Jerusalem, 1986. The translation into Hebrew uses יהוה in the main text of various verses.
J²⁹	The Original Aramaic New Testament in Plain English (An American Translation of the Aramaic New Testament), by Glenn David Bauscher, Seventh Edition, Australia, 2012. This translation uses “THE LORD JEHOVAH” in the main text of various verses.
J³⁰	Aramaic English New Testament, by Andrew Gabriel Roth, Third Edition, U.S.A., 2008. This translation uses “Master YHWH” or “YHWH” in the main text of various verses or in the footnotes.
J³¹	Hebraic Roots Bible—A Literal Translation (with study notes), Word of Truth Publications, U.S.A., 2012. This translation uses “YAHWEH” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J³²	The Holy Name Bible (formerly known as The Sacred Name New Testament), revised by Angelo Benedetto Traina and The Scripture Research Association, Inc., U.S.A., 2012 reprint. This translation uses “Yahweh” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J³³	The Christian’s Bible—New Testament, by George Newton LeFevre, Strasburg, PA, U.S.A., 1928. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.

J³⁵	Nkand’a Nzambi i sia vo Luwawanu Luankulu Y’olu Luampa (The Bible, in Kikongo), by George Ronald Robinson Cameron and others, 1926; reprinted by United Bible Societies, Nairobi, Kenya, 1987. This translation uses “Yave” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J³⁶	Bibel Barita Na Uli Hata Batak-Toba siganup ari (The Bible, in Batak-Toba), Lembaga Alkitab Indonesia, Jakarta, Indonesia, 1989. This translation uses “Jahowa” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J³⁸	Ekonejeu Kabesi ni Dokuj Iesu Keriso (New Testament, in Nengone), by Stephen M. Creagh and John Jones, London, 1870. This translation uses “Iehova” in the main text of various verses.

J⁴⁰	Edisana Ñwed Abasi Ibom (The Bible, in Efik), reprinted by the National Bible Society of Scotland, Edinburgh, 1949. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J⁴¹	Testament Sefa an amam Samol o Rȧn Amanau Jisos Kraist: auili jonai kapas an re kris uili nanai kapas an mortlok (New Testament, in Mortlockese), by Robert W. Logan, New York, 1883. This translation uses “Jioua” in the main text of various verses.
J⁴²	The Gospel of Jesus Christ According to St. Matthew, Translated From the Original Into Temne, and Ama-Lémrane̱ Ama-Fu ma O̱-Rábbu de̱ O̱-Fū́tia-Ka-Su Yī́sua Masī́a (New Testament, in Temne), by Christian Friedrich Schlenker, London, 1865-1868. This translation uses “Yehṓfa” in the main text of various verses.
J⁴³	Testament Vau Ki Nawota Anigida Go Tea Maumaupauri Yesu Kristo (New Testament, in Nguna-Tongoa), British and Foreign Bible Society, London, 1912. This translation uses “Yehovah” in the main text of various verses.

J⁵²

Messianic Jewish Shared Heritage Bible, by The Messianic Jewish Family Bible Project, Shippensburg, PA, U.S.A., 2012. This Bible uses “ADONAI” in the main text of various verses in the Christian Greek Scriptures. The glossary on page 1530 explains: “ADONAI (יהוה)—Hebrew for ‘LORD.’ When written in small capitals, it refers to God’s personal name YHWH as given in the Hebrew Bible. This personal name is God’s ‘covenant name,’ used when God is relating to the Jewish people in an intimate way.”

J⁵⁹	Intas-Etipup Mat u Iesu Kristo, Natimarid Uja, im Natimi Imyiatamaig Caija (New Testament, in Aneityum), by John Geddie, John Inglis, and others, London, 1863. This translation uses “Ihova” in the main text of various verses.

J⁶¹	Ntestamente Yipia ya Nkambo Wetu ni Mupurushi Yesu Kristu (New Testament, in Chiluva), by Daniel Crawford, Livingstonia, Malawi, 1904. This translation uses “Yehova” in the main text of various verses.

J⁶⁵	The Restoration of Original Sacred Name Bible, revised by Missionary Dispensary Bible Research, Buena Park, CA, U.S.A., 1970. This translation uses “YAHVAH” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J⁶⁶	The Scriptures, by the Institute for Scripture Research, Third Edition, South Africa, 2010. This translation uses יהוה in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J⁸⁸

The Newberry Bible (commonly known as The Englishman’s Bible), by Thomas Newberry, London, 1890. In this translation, “LORD” appears in capital and small capitals in the main text of numerous verses, with marginal notes drawing attention to the divine name “Jehovah,” both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J⁹⁰

A Non-Ecclesiastical New Testament, by Frank Daniels, 2016. This translation uses “Yahweh” in the main text of various verses. In the opening comments by the translator, the following statement is made under the heading “The Divine Name”: “In every case where the Tetragrammaton appeared in a quotation from the Hebrew Bible (rendered Κυριος [Lord] in the LXX), this translation employs the proper name, Yahweh. There are also other places in the NT [New Testament] where Κυριος without an article indicates the divine name. In these cases, too, the form Yahweh is employed.”

J⁹³	Aramaic Peshitta New Testament Translation, by Janet M. Magiera, Truth or Consequences, NM, U.S.A., 2006. This translation uses “LORD” in the main text of various verses. The introduction states: “LORD is MARYA, meaning LORD of the Old Testament, YAHWEH.”

J⁹⁵	Pacto Mesiánico (New Testament, in Spanish), by Academia Bíblica BEREA, Argentina, 2010. This translation uses “YHWH” in the main text of numerous verses.
J⁹⁶	El Nuevo Testamento de Nuestro Señor Jesucristo (New Testament, in Spanish), by Pablo Besson, Second Edition, Buenos Aires, Argentina, 1948. This translation uses “Jehová” at Luke 2:15 and Jude 14. When “Señor” is used in the main text, a footnote referring to “Jehová,” “Yahvé,” or “Jahvé” appears in various verses.

J¹⁰⁰	The Book of Yahweh—The Holy Scriptures, by Yisrayl B. Hawkins, Ninth Edition, Abilene, TX, U.S.A., 1996. This translation uses “Yahweh” in the main text of numerous verses, both in the Hebrew Scriptures and in the Christian Greek Scriptures.
J¹⁰¹	The Sacred Scriptures, by Assemblies of Yahweh, Bethel, PA, U.S.A., 1981. This translation uses “Yahweh” in the main text of numerous verses, both in the Hebrew Scriptures and in the Christian Greek Scriptures.
J¹⁰²	A Critical and Emphatic Paraphrase of the New Testament, by Vincent T. Roth, Pasadena, CA, U.S.A., 2000; reproduced from the revised edition originally published in 1963. This paraphrase uses “JEHOVAH” in the main text of various verses.

J¹⁰⁵	Sämtliche Schriften des neuen Testaments (New Testament, in German), by Johann Jakob Stolz, Second Edition, Zürich, Switzerland, 1795. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.

Podobną i niemal identyczną wzmiankę o „wzywaniu imienia Jehowy” znajdujemy w paralelnej wypowiedzi z Dziejów 2:14-24; 32-36, gdzie to nie Chrystus sam siebie uczynił Panem, ale uczynił go takim Bóg. Tak samo jak ze zmartwychwstaniem. Tutaj cała poniższa wypowiedź jest w kontekście „dnia Jehowy” i odnosi się wyraźnie do Boga. Zatem to Jego imię ma być wzywane. Wszystko przemawia więc za tym, że ten sam apostoł Paweł czyni analogiczne odniesienie w Rzymian 10:13 nie do Jezusa, lecz właśnie do Jehowy.

Dzieje 2:14-24; 32-36 „Wtedy stanął Piotr razem z Jedenastoma i głośno przemówił: „Judejczycy i wszyscy mieszkańcy Jerozolimy, uważnie posłuchajcie tego, co powiem. 15 Ci ludzie wcale nie są pijani, jak sądzicie, bo jest dopiero 3 godzina. 16 To, co widzicie, zapowiedział prorok Joel: 17 ‚„W dniach ostatnich”, mówi Bóg, „wyleję swojego ducha na najróżniejszych ludzi. I wasi synowie oraz wasze córki będą prorokować, młodzi wśród was będą oglądać wizje, a ludzie starsi będą mieć sny. 18 Nawet na swoich niewolników i niewolnice wyleję w tych dniach swego ducha i będą prorokować. 19 I uczynię cuda na niebie i na ziemi — sprawię, że pojawi się krew, ogień i chmury dymu. 20 Słońce zamieni się w ciemność, a księżyc w krew, zanim nadejdzie wielki, wspaniały dzień Jehowy [gr. KYRIOS]. 21 Ale każdy, kto wzywa imienia Jehowy [gr. KYRIOS, w oryg. hebr. JHWH], będzie wybawiony”’. 22 „Izraelici, posłuchajcie: Jezusa Nazarejczyka posłał Bóg. Wyraźnie to pokazał przez potężne dzieła, cuda i znaki, których — jak sami wiecie — dokonywał pośród was za jego pośrednictwem. 23 Człowiek ten został wam wydany, żeby spełniło się to, co postanowił i przewidział Bóg. I przybiliście go do pala, zgładziliście rękami niegodziwych ludzi. 24 Ale Bóg go wskrzesił, wyzwolił go z mocy śmierci, bo było nie do pomyślenia, żeby trzymała go w swoim uścisku”. (…) 32 „Bóg wskrzesił Jezusa, a my wszyscy jesteśmy tego świadkami. 33 Ponieważ więc został wywyższony, by zasiąść po prawej stronie Boga, i otrzymał od Ojca obiecanego ducha świętego, wylał go na nas, jak sami widzicie i słyszycie. 34 Dawid przecież nie poszedł do nieba, za to sam mówi: ‚Jehowa powiedział mojemu Panu: „Zasiadaj po mojej prawej stronie, 35 aż położę twoich wrogów jako podnóżek dla twoich nóg”’. 36 Dlatego cały lud Izraela może być tego pewny: Jezusa, którego wy straciliście na palu, Bóg uczynił zarówno Panem, jak i Chrystusem”.”

Kolejna garść przekładów, które zamieszczają imię Boże Jehowa/Jahwe/YHWH w tekście głównym lub przypisach w Dziejach 2:21

J⁷

J⁸

J¹⁰	The New Testament . . . , in Hebrew and English, in Three Volumes, containing the Gospel of Matthew to First Corinthians, by Richard Caddick, London, 1798-1805. The translation into Hebrew uses יהוה in the main text of various verses.
J¹¹	ברית חדשה על פי משיח (New Testament, in Hebrew), by Thomas Fry and others, London, 1817. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J¹²	ספר הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by William Greenfield, London, 1831. This translation uses יהוה in the main text of various verses.

J¹⁴	ספר ברית חדשה על פי המשיח (New Testament, in Hebrew), by Alexander McCaul, Michael Solomon Alexander, Johann Christian Reichardt, and Stanislaus Hoga, London, 1838. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J¹⁵	ספר בשורה טובה על פי המבשר לוקס (Gospel of Luke, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1851. This translation uses יהוה in the main text of some verses. ספר פעלי השליחים (Acts of Apostles, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1867. This translation uses יהוה in the main text of some verses. אגרת אל הרומים (Paul’s Letter to the Romans, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1855. This translation uses יהוה in the main text of some verses. אגרת אל העברים (Paul’s Letter to the Hebrews, in Hebrew), by Johann Heinrich Raphael Biesenthal, Berlin, 1857. This translation uses יהוה in the main text of some verses.
J¹⁶	הברית החדשה על פי המשיח עם נקודות וטעמים (New Testament, in Hebrew), revised by Johann Christian Reichardt and Johann Heinrich Raphael Biesenthal, London, 1866. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J¹⁷	ספרי הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by Franz Delitzsch, Leipzig, 1877. This translation uses יהוה or an abbreviation of the Tetragrammaton in the main text of various verses. In 1892, Delitzsch’s 11th edition replaced the abbreviated form with יהוה, which is also used in later editions.
J¹⁸	הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by Isaac Salkinson and Christian D. Ginsburg, Vienna, Austria, 1886. This translation uses יהוה in the main text in various verses.

J²⁰

A Concordance to the Greek Testament, by William F. Moulton and Alfred S. Geden, Edinburgh, Scotland, 1897. In the scripture references under the entries ΘΕΟ΄Σ (The·osʹ) and ΚΥ΄ΡΙΟΣ (Kyʹri·os), this work shows parts of the Hebrew text containing the Tetragrammaton (יהוה) to which the Greek text refers or from which it makes a quotation.

J²²	ספרי הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by United Bible Societies, Jerusalem, 1976. This translation uses יהוה in the main text of various verses.
J²³	הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), by Yohanan Bauchet and David Kinneret (Arteaga), Rome, 1975. This translation uses יהוה or an abbreviated form of the Tetragrammaton in the main text of various verses.
J²⁴	A Literal Translation of the New Testament . . . From the Text of the Vatican Manuscript, by Herman Heinfetter (pseudonym for Frederick Parker), Sixth Edition, London, 1863. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.

J²⁸	ספרי הברית החדשה (New Testament, in Hebrew), as appearing in The New Covenant Commonly Called the New Testament—Peshitta Aramaic Text With a Hebrew Translation, by The Bible Society, Jerusalem, 1986. The translation into Hebrew uses יהוה in the main text of various verses.
J²⁹	The Original Aramaic New Testament in Plain English (An American Translation of the Aramaic New Testament), by Glenn David Bauscher, Seventh Edition, Australia, 2012. This translation uses “THE LORD JEHOVAH” in the main text of various verses.
J³⁰	Aramaic English New Testament, by Andrew Gabriel Roth, Third Edition, U.S.A., 2008. This translation uses “Master YHWH” or “YHWH” in the main text of various verses or in the footnotes.
J³¹	Hebraic Roots Bible—A Literal Translation (with study notes), Word of Truth Publications, U.S.A., 2012. This translation uses “YAHWEH” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J³²	The Holy Name Bible (formerly known as The Sacred Name New Testament), revised by Angelo Benedetto Traina and The Scripture Research Association, Inc., U.S.A., 2012 reprint. This translation uses “Yahweh” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J³³	The Christian’s Bible—New Testament, by George Newton LeFevre, Strasburg, PA, U.S.A., 1928. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.
J³⁴	The Idiomatic Translation of the New Testament, by William Graham MacDonald, 2009 electronic version. This translation uses “Yahveh” in the main text of various verses.
J³⁵	Nkand’a Nzambi i sia vo Luwawanu Luankulu Y’olu Luampa (The Bible, in Kikongo), by George Ronald Robinson Cameron and others, 1926; reprinted by United Bible Societies, Nairobi, Kenya, 1987. This translation uses “Yave” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J³⁸	Ekonejeu Kabesi ni Dokuj Iesu Keriso (New Testament, in Nengone), by Stephen M. Creagh and John Jones, London, 1870. This translation uses “Iehova” in the main text of various verses.

J⁴⁰	Edisana Ñwed Abasi Ibom (The Bible, in Efik), reprinted by the National Bible Society of Scotland, Edinburgh, 1949. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J⁴¹	Testament Sefa an amam Samol o Rȧn Amanau Jisos Kraist: auili jonai kapas an re kris uili nanai kapas an mortlok (New Testament, in Mortlockese), by Robert W. Logan, New York, 1883. This translation uses “Jioua” in the main text of various verses.
J⁴²	The Gospel of Jesus Christ According to St. Matthew, Translated From the Original Into Temne, and Ama-Lémrane̱ Ama-Fu ma O̱-Rábbu de̱ O̱-Fū́tia-Ka-Su Yī́sua Masī́a (New Testament, in Temne), by Christian Friedrich Schlenker, London, 1865-1868. This translation uses “Yehṓfa” in the main text of various verses.
J⁴³	Testament Vau Ki Nawota Anigida Go Tea Maumaupauri Yesu Kristo (New Testament, in Nguna-Tongoa), British and Foreign Bible Society, London, 1912. This translation uses “Yehovah” in the main text of various verses.
J⁴⁴	Wusku Wuttestamentum Nul-Lordumun Jesus Christ (New Testament, in the Algonquin language of Massachusetts), by John Eliot, Cambridge, MA, U.S.A., 1661. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.

J⁴⁶	La Bible (The Bible, in French), by André Chouraqui, Belgium, 1985. This translation uses a combination of “IHVH” and “adonai” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J⁴⁸	Pin chitokaka pi okchalinchi Chisvs Klaist in testament himona, chahta anumpa atoshowa hoke (New Testament, in Choctaw), by Alfred Wright and Cyrus Byington, New York, 1848. This translation uses “Chihowa” in the main text of various verses.

J⁵²

J⁵⁴

Bibel Ñaran aen Gott, Ñarana Testament Õbwe me Testament Etsimeduw Õañan (The Bible, in Nauru), by Philip Adam Delaporte, New York, 1918; reprinted by The Bible Society in the South Pacific, Suva, Fiji, 2005. This translation uses “Jehova” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J⁵⁷	Te Nu Tetemanti, ae ana Taeka Ara Uea ao ara Tia Kamaiu are Iesu Kristo, ae Kaetaki man Taetaen Erene (New Testament, in Kiribati [Gilbertese]), by Hiram Bingham II, New York, 1901. This translation uses “Iehova” in the main text of various verses.

J⁶¹	Ntestamente Yipia ya Nkambo Wetu ni Mupurushi Yesu Kristu (New Testament, in Chiluva), by Daniel Crawford, Livingstonia, Malawi, 1904. This translation uses “Yehova” in the main text of various verses.

J⁶⁵	The Restoration of Original Sacred Name Bible, revised by Missionary Dispensary Bible Research, Buena Park, CA, U.S.A., 1970. This translation uses “YAHVAH” in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J⁶⁶	The Scriptures, by the Institute for Scripture Research, Third Edition, South Africa, 2010. This translation uses יהוה in the main text of various verses, both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.

J⁸⁸	The Newberry Bible (commonly known as The Englishman’s Bible), by Thomas Newberry, London, 1890. In this translation, “LORD” appears in capital and small capitals in the main text of numerous verses, with marginal notes drawing attention to the divine name “Jehovah,” both in the Hebrew and in the Christian Greek Scriptures.
J⁸⁹	The Messages of the Apostles (The Apostolic Discourses in the Book of Acts and the General and Pastoral Epistles of the New Testament), by George Barker Stevens, New York, 1900. This paraphrase uses “Jehovah” in the main text of various verses.
J⁹⁰	A Non-Ecclesiastical New Testament, by Frank Daniels, 2016. This translation uses “Yahweh” in the main text of various verses. In the opening comments by the translator, the following statement is made under the heading “The Divine Name”: “In every case where the Tetragrammaton appeared in a quotation from the Hebrew Bible (rendered Κυριος [Lord] in the LXX), this translation employs the proper name, Yahweh. There are also other places in the NT [New Testament] where Κυριος without an article indicates the divine name. In these cases, too, the form Yahweh is employed.”

J⁹³	Aramaic Peshitta New Testament Translation, by Janet M. Magiera, Truth or Consequences, NM, U.S.A., 2006. This translation uses “LORD” in the main text of various verses. The introduction states: “LORD is MARYA, meaning LORD of the Old Testament, YAHWEH.”

J⁹⁵	Pacto Mesiánico (New Testament, in Spanish), by Academia Bíblica BEREA, Argentina, 2010. This translation uses “YHWH” in the main text of numerous verses.
J⁹⁶	El Nuevo Testamento de Nuestro Señor Jesucristo (New Testament, in Spanish), by Pablo Besson, Second Edition, Buenos Aires, Argentina, 1948. This translation uses “Jehová” at Luke 2:15 and Jude 14. When “Señor” is used in the main text, a footnote referring to “Jehová,” “Yahvé,” or “Jahvé” appears in various verses.

J¹⁰⁰	The Book of Yahweh—The Holy Scriptures, by Yisrayl B. Hawkins, Ninth Edition, Abilene, TX, U.S.A., 1996. This translation uses “Yahweh” in the main text of numerous verses, both in the Hebrew Scriptures and in the Christian Greek Scriptures.
J¹⁰¹	The Sacred Scriptures, by Assemblies of Yahweh, Bethel, PA, U.S.A., 1981. This translation uses “Yahweh” in the main text of numerous verses, both in the Hebrew Scriptures and in the Christian Greek Scriptures.
J¹⁰²	A Critical and Emphatic Paraphrase of the New Testament, by Vincent T. Roth, Pasadena, CA, U.S.A., 2000; reproduced from the revised edition originally published in 1963. This paraphrase uses “JEHOVAH” in the main text of various verses.

J¹⁰⁵	Sämtliche Schriften des neuen Testaments (New Testament, in German), by Johann Jakob Stolz, Second Edition, Zürich, Switzerland, 1795. This translation uses “Jehovah” in the main text of various verses.

W niektórych przekładach Chrześcijańskich Pism Greckich powstaje trudność, gdy w cytatach z Pism Hebrajskich słowo „Pan” wyraźnie odnosi się do Jehowy Boga. Warto na przykład porównać Łukasza 4:19 z Izajasza 61:2 w Biblii warszawskiej albo w trzecim wydaniu Biblii Tysiąclecia. Słyszy się opinie, że Jezus przejął tytuł „Pan” od Jehowy i że w rzeczywistości był w ciele Jehową, jednak twierdzenie to nie znajduje poparcia w Biblii. Pismo Święte zawsze starannie odróżnia Jehowę Boga od Jego Syna Jezusa Chrystusa. Jezus objawił imię swego Ojca i Go reprezentował (Jana 5:36, 37).

Zwróćmy uwagę na poniższe przykłady wersetów z Pism Greckich, w których powołano się na Pisma Hebrajskie. O Jehowie Bogu i Jego Pomazańcu Jezusie, wspomniano w Dziejach 4:24-27, gdzie przytoczono Psalm 2:1, 2.

Dzieje 4:24-27  „24 Po ich relacji wszyscy jednogłośnie zwrócili się do Boga: „Wszechwładny Panie, Ty stworzyłeś niebo, ziemię, morze i wszystko, co w nich jest. 25 I Ty za pośrednictwem ducha świętego powiedziałeś ustami naszego przodka Dawida, swojego sługi: ‚Dlaczego narody są wzburzone, a ludy rozmyślają o czymś daremnym? 26 Ziemscy królowie zajęli pozycje, władcy zgromadzili się razem przeciwko Jehowie i Jego pomazańcowi’. 27 Rzeczywiście, Herod i Poncjusz Piłat razem z ludźmi z innych narodów i z ludami Izraela zebrali się w tym mieście przeciw temu, którego namaściłeś, przeciw Twojemu świętemu słudze, Jezusowi’ „.

Psalm 2:1, 2 „Dlaczego narody są wzburzone, a ludy knują coś daremnego? 2 Ziemscy królowie zajmują pozycje, a wysocy urzędnicy razem się gromadzą przeciwko Jehowie i Jego pomazańcowi.”

W Rzymian 11:33, 34, zacytowano fragment Izajasza 40:13, 14, który wyraźnie wskazuje na Boga, źródło wszelkiej mądrości i wiedzy. Pisząc do zboru korynckiego, Paweł powtórzył słowa: „Któż poznał umysł Jehowy?”, a potem dodał: „My wszakże mamy umysł Chrystusowy”. Pan Jezus objawił swym naśladowcom pogląd Jehowy na wiele istotnych spraw (1 Koryntian 2:16).

Rzymian 11:33, 34 „Jak wielka jest głębia Bożej szczodrości, mądrości i wiedzy! Jak niezbadane są Jego sądy, jak nie do wyśledzenia Jego drogi! 34 Bo „kto poznał umysł Jehowy lub kto został Jego doradcą?”

Izajasza 40:13, 14 „Kto zmierzył ducha Jehowy? Czy ktoś może Go pouczać i być Jego doradcą? 14 Kogo się radził, żeby nabyć zrozumienia? Kto Go poucza o ścieżce sprawiedliwości? Kto przekazuje Mu wiedzę albo wskazuje drogę do prawdziwego zrozumienia.”

Czasami tekst Pism Hebrajskich odnosi się do Jehowy, ale spełnia się na Jezusie, gdyż Bóg powierzył mu moc i władzę. Na przykład w Psalmie 34:8 znajdujemy zaproszenie:

Psalm 34:8 „Spróbujcie i przekonajcie się, że Jehowa jest dobry, szczęśliwy jest człowiek, który się u Niego chroni.”

Piotr odniósł jednak tę wypowiedź do Pana Jezusa, mówiąc:

1 Piotra 2:3 „jeśli już doświadczyliście tego, że Pan jest życzliwy.”

podaje więc tutaj pewną zasadę i wyjaśnia, jak sprawdza się ona również na Jezusie Chrystusie. Jeżeli chrześcijanie nabywają wiedzy o Jehowie i Jezusie i zgodnie z nią postępują, cieszą się obfitymi błogosławieństwami zarówno Ojca, jak i Syna (Jana 17:3). Sposób, w jaki Piotr zastosował te słowa, bynajmniej nie czyni Wszechwładnego Pana Jehowy i Pana Jezusa jedną osobą. Dobrze pasują do tego słowa Jezusa z Jana 10:30 i 12:45.

Jana 10:30 „Ja i Ojciec stanowimy jedno.”

Jana 12:45 „I kto mnie widzi, widzi również Tego, który mnie posłał.”

Albo dlaczego np. wypowiedź z Izajasza 40:3 odniesiono w Jana 1:23 do działalności Jana Chrzciciela przygotowującego drogę Chrystusowi, skoro najwyraźniej chodzi tam o przygotowanie drogi dla Jehowy? Ponieważ Jezus reprezentował swego Ojca. Przyszedł w Jego imieniu i był całkowicie pewien, że Ojciec zawsze jest z nim, bo czynił to, w czym Ojciec ma upodobanie (Jana 5:43; 8:29). I znowu można zapytać: dlaczego w Hebrajczyków 1:10-12 odniesiono słowa z Psalmu 102:26-28 do Syna, chociaż sam pisarz tego psalmu skierował je do Boga? Dlatego, że właśnie za pośrednictwem Syna Bóg stworzył dzieła opisane przez psalmistę (Heb 1:2). Warto zaznaczyć, że w Hebrajczyków 1:5b cytat z 2 Samuela 7:14 odniesiono do Syna Bożego. Chociaż ów werset dotyczył najpierw Salomona, a później Jezusa Chrystusa, nie znaczy to wcale, że Salomon i Jezus są tą samą osobą. Rzecz jasna pisarz tego psalmu nie uważał ludzkiego króla za Boga Wszechmocnego. Mimo że Heb 1:10 zastosowano zarówno do Pana Jezusa i Pana Jehowy, to i tak nieco wcześniej w 1:8 przeczytamy, że Jezus jest Synem który „zasiada na tronie Jehowy” swojego Boga i swojego Ojca, o czym w. 9 donosi już wprost „Bóg, Twój Bóg namaścił cię olejkiem.”

Jak widać takie zestawienia na zasadzie podwójnego zastosowania jednego tekstu do dwóch czy trzech osób, wcale nie czyni nikogo ta samą osobą.

Hebrajczyków 1:2 „A teraz, pod koniec tych dni, przemówił do nas za pośrednictwem Syna, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego i przez którego uczynił systemy rzeczy.”

Hebrajczyków 1:8-10 (…)Natomiast o Synu mówi: „Bóg jest twoim tronem po wieczne czasy, już na zawsze, a berło twojego Królestwa jest berłem sprawiedliwości. 9 Pokochałeś prawość, a znienawidziłeś to, co nieprawe. Dlatego Bóg, twój Bóg, namaścił cię olejkiem radości bardziej niż innych królów” 10 oraz „Ty, Panie, na początku położyłeś fundamenty ziemi i niebo jest dziełem Twoich rąk.

Paweł dokładnie wyjaśnił, jaką pozycję zajmuje Jehowa Bóg względem swego Syna, Jezusa Chrystusa:

Efezjan 4:5, 6 (…)Jest jeden Pan, jedna wiara, jeden chrzest,  jeden Bóg i Ojciec wszystkich, który jest ponad wszystkimi i działa przez wszystkich i we wszystkich.

Zatem jeśli nawet „Panem” z listu do Rzymian 10:13 miałby być Chrystus, na zasadzie podwójnego zastosowania jednego tekstu do dwóch różnych osób, kiedy słowa odnoszące się do Jehowy kierowane są również do Jezusa – to i tak nie będzie on nigdy TYM SAMYM PANEM i Bogiem Jehową, niczym dwa w jednym. Jehowa to nie Jezus po prostu.

Uczciwie należy dodać, że Pisma Greckie wspominają również o „wzywaniu imienia Pana Jezusa”. Nie chodzi tu jak w przypadku Jehowy o zwykłą znajomość brzmienia imienia Bożego. Oznacza to dużo więcej, bo oznacza raczej poznanie Boga jako Osoby, Jego zamierzeń, dokonań i przymiotów wyjawionych w Jego Słowie. Tak jak w przypadku Mojżesza, którego Jehowa „znał po imieniu”, czyli był z nim bardzo blisko (Wj 33:12).

Prawdę mówiąc to Jezus jest Panem, którym uczynił go Bóg, a nie on sam siebie.

Dzieje 2:36 „Dlatego niech cały dom Izraela wie na pewno, że Bóg uczynił go zarówno Panem, jak i Chrystusem — tego Jezusa, którego wyście zawiesili na palu”

Tak jak otrzymał imię „ponad wszelkie inne imię”.

Filipian 2:9-11 „Dlatego też Bóg wyniósł go na wyższe stanowisko i życzliwie dał mu imię, które przewyższa wszelkie inne imię, żeby w imię Jezusa zgięło się wszelkie kolano tych w niebie i tych na ziemi, i tych pod ziemią i żeby wszelki język otwarcie uznał, że Jezus Chrystus jest Panem ku chwale Boga, Ojca.”

Z uwagi na tak wyjątkową pozycję Jezusa jaką obdarzył go Bóg, można mówić dopiero o „wzywaniu także jego imienia”, czyli pokładania wiary w zbawczą rolę jako pośrednika w pojednaniu między Bogiem a nami ludźmi (Rzym 10:9).

Dzieje 9:13, 14 „Ananiasz zaś odpowiedział: „Panie, słyszałem od wielu o tym mężczyźnie, ile krzywd wyrządził twoim świętym w Jerozolimie. A oto ma od naczelnych kapłanów upoważnienie, by nakładać więzy na wszystkich, którzy wzywają twego imienia”.

1 Koryntian 1:2 „do zboru Bożego, który jest w Koryncie, do was, uświęconych w jedności z Chrystusem Jezusem, powołanych na świętych, wraz ze wszystkimi, którzy wszędzie wzywają imienia naszego Pana, Jezusa Chrystusa, Pana ich i naszego.”

2 Tymoteusza 2:22 „Uciekaj więc od pragnień przydarzających się w młodości, a dąż do prawości, wiary, miłości, pokoju — wraz z tymi, którzy wzywają Pana z czystego serca.”

Imię jakie Jezus otrzymał od swego Ojca jest od tego czasu w istocie „ponad wszelkie inne imię” spośród tych w niebie i na ziemi, oczywiście z wyjątkiem samego Boga. Najwyższy Bóg bowiem nie podlega nikomu, ani nie może być nikomu podporządkowany. Wspomina o tym Paweł w Rzym 14:11, 12 i 1 Kor 15:27, 28, gdzie przed Jehową ugnie się nawet Jego Pierworodny Syn.

Rzymian 14:11, 12 „jak napisano: „‚Przysięgam na swoje życie’, mówi Jehowa, ‚że przede mną ugnie się każde kolano i każdy język otwarcie przyzna, że ja jestem Bogiem’”. 12 Tak więc każdy z nas sam za siebie zda sprawę Bogu.”

1 Koryntian 15:27, 28 „Bóg przecież „wszystko położył pod jego nogi”. Ale gdy powiedziano, że wszystko zostało mu podporządkowane, jest oczywiste, że z wyjątkiem Tego, który mu wszystko podporządkował. 28 A kiedy już wszystko będzie mu podporządkowane, wtedy też sam Syn podporządkuje się Temu, który mu wszystko podporządkował, tak żeby Bóg był wszystkim dla każdego.”

Bóg czyni to dziś właśnie za pośrednictwem swego „pełnomocnika w sprawie życia” (Hebr 12:2) i pojednania w osobie Chrystusa. Dał mu więc pełną „moc i władzę” (Mat 28:18,19), ale to jednak wciąż On kieruje wszystkim, od Niego pochodzi i jest ponad wszystkim.

Dzieje 4:12 „I w nikim innym nie ma wybawienia, bo nie ma pod niebem żadnego innego imienia danego ludziom, dzięki któremu mamy zostać wybawieni”.

1 Kor 8:5, 6 „Bo chociaż są tacy, których zwą „bogami”, czy to w niebie, czy na ziemi, jako że jest wielu „bogów” i wielu „panów”, dla nas wszakże jest jeden Bóg, Ojciec, z którego jest wszystko, a my dla niego; i jeden jest Pan, Jezus Chrystus, przez którego jest wszystko i my przez niego.”

Jezus nigdy nie będzie równy swemu Ojcu, dlatego sam modlił się do Niego o uświęcenie nie swojego, ale właśnie imienia swego Ojca:

Mat 6:19 „Ojcze niech się święci imię Twoje.”

Jana 17:26 „Dałem im poznać Twoje imię i dalej będę to robił, żeby przejawiali taką miłość, jaką Ty darzysz mnie, i żebym dzięki temu pozostawał z nimi w jedności.”

Konkluzja sprawy zatem jest taka jak w Rzym 15:5-13, gdzie Paweł sumując jakby swoje dotychczasowe rozważania z tego listu, wyraźnie odróżnia Pana [Kyrios] Jezusa od Pana [Kyrios] Jehowy, który jest jego Bogiem i Ojcem. Bóg pragnie by wzywano Jego imię za pośrednictwem imienia Jego Syna, aby „szanowano Ojca tak jak Jego Syna” (Jana 5:23). Jehowa i Jezus nie są zespoleni w jednego Kyrios, to są dwa odrębne byty. A to o czym mówią Trynitarianie tutaj, czyli o wierze w jednego Boga w dwóch osobach, na dokładkę jeszcze z duchem świętym po drodze jest po prostu komiczne. Owszem powiedzą Ci, że wierzą tylko w jednego Boga, ale w trzech osobach, które starannie od siebie odróżniają. Problem w tym, że założenie jakie czynią wyznawcy Trójcy odnośnie tych trzech osób Boskich, mimo że różnych od siebie, ale jednak nadal będących jednym i tym samym Bogiem, nijak się da w logiczny znany nam ludzki dziś sposób zrozumieć, gdyż logika ta zwyczajnie się samowyklucza. Niby są jednym co do istoty/natury, tak jak trzy osoby zamieszkują wspólne jedno mieszkanie, ale za chwilę uczy się, że każda z nich oddzielnie od innych sama w sobie immanentnie posiada również tą samą naturę i jest tym samowystarczalnym jedynym Bogiem. Zatem koniec końców i tak wychodzi na to, że jest jeden Bóg, ale w trzech osobach – Bogach, czyli Trójca Święta złożona z trzech Bogów.

Rzym 15:5-13 „Niech więc Bóg, który udziela wytrwałości i zapewnia pocieszenie, obdarzy was takim samym nastawieniem umysłu, jakie miał Chrystus Jezus — 6 tak byście zgodnie, jednym głosem wychwalali Boga i Ojca naszego Pana, Jezusa Chrystusa. 7 Dlatego serdecznie przyjmujcie drugich w swoim gronie, tak jak Chrystus serdecznie przyjął was — dla chwały Bożej. 8 Bo mówię wam, że Chrystus stał się sługą obrzezanych, by zaświadczyć, że Bóg jest prawdomówny — by potwierdzić obietnice, które On dał ich praojcom, 9 i by narody wychwalały Boga za Jego miłosierdzie. Tak jak napisano: „Dlatego będę Cię otwarcie wychwalał wśród narodów i będę wysławiał Twoje imię pieśnią”. 10 Powiedziano też: „Cieszcie się, narody, z Jego ludem”. 11 I znowu: „Wysławiajcie Jehowę, wszystkie narody, niech Go wysławiają wszystkie ludy”.

Na koniec trzeba powiedzieć, że gdy Świadkowie Jehowy przywracają imię Boże Jehowa w swoim przekładzie Biblii, to nie chcą tym samym ograbić Pana Jezusa z należnej mu chwały. Pragną raczej przysporzyć chwały Bogu, a do tego jeszcze umożliwia to lepsze zrozumienie Biblii, w którym z kolei przeszkadza zamieszanie jakie powstaje z terminem Kyrios. Na przykład werset z Mateusza 22:44 brzmi w wielu przekładach następująco:

„Rzekł Pan Panu memu”.

Ale kto to mówi i do kogo? W Przekładzie Nowego Świata poprawnie przytoczono tu Psalm 110:1 i tak oddano ten fragment:

„Jehowa rzekł do mego Pana”.

Czytelnicy mogą więc wyraźnie odróżnić Pana Jehowę od Pana Jezusa. Identyczna historia ma miejsce w liście do Rzymian.

Każdy kto wzywa imienia Jehowy będzie wybawiony – Rzymian 10:13

Search